Vat vol emoties

Vanuit de verschillende opleidingen die ik heb gedaan op het gebied van bewustwording, heb ik mogen ervaren dat er verschillende soorten emoties zijn. Als ik in het moment zelf een emotie voel en als die emotie daarna weer vrij snel weggaat, dan weet ik dat ik het over een primaire emotie heb. Maar hoe zit dat nu met emoties die langer blijven hangen? En hoe weet je of het iets van jezelf is of van een ander?

Primaire emoties

Als je kijkt naar de verschillende emoties, dan starten de hoofdemoties met de letter b: bang, boos, bedroefd en blij. Primaire emoties vinden plaats in het moment. Je ervaart bijvoorbeeld een gevoel van blijdschap en daar hoort de emotie blij bij. Afgeleide emoties van blij zijn optimistisch, gefascineerd, vrolijk, creatief, speels of energiek. Afgeleide emoties van boos zijn egoïstisch, kritisch, jaloers, gefrustreerd, sarcastisch en bijvoorbeeld afwezig. Afgeleide emoties van bang zijn: onzeker, verlegen, hulpeloos, verbijsterd of overweldigd. Tot slot zijn afgeleide emoties van bedroefd: eenzaam, moe, slaperig, stom of minderwaardig.

Voorbeeld

"Ik vind het niet leuk dat je me oversloeg tijdens dat spelletje." In dit voorbeeld uit de persoon zijn boosheid en misschien ook wel een beetje zijn verdriet. Het wordt direct geuit en de persoon voelt de emotie daarna meteen weer wegebben. Het is een emotie waar je meteen iets mee kunt en het is passend voor de situatie. De persoon blijft bij zichzelf en kan vanuit zichzelf uiten wat hij/zij vindt van de situatie.

Secundaire emoties

Dit zijn emoties die op een andere laag emotie liggen. In onze maatschappij zie je veelal dat meisjes makkelijker verdriet uiten en jongens makkelijker hun boosheid laten zien. Maar in feite gaat het om een andere onderliggende emotie. Onder verdriet zit vaak een laag boosheid en onder boosheid zit vaak een laag verdriet. Wat getoond wordt, klopt niet met wat de persoon echt voelt.

Voorbeeld

Zangeres Maan zingt in haar liedje "Ze huilt, maar ze lacht" over de complexiteit van deze emoties. Een lach laten zien, terwijl je je eigenlijk verdrietig voelt.

Ander voorbeeld: Zelf herken ik dat ik vaak grapjes over dingen maakte, terwijl ik daarmee eigenlijk mijn onzekerheid verbloemde. Wat men aan de buitenkant zag, was de grote lach. Wat ik van binnen voelde, was angst. Want wat als ze me niet leuk zouden vinden?

Een derde voorbeeld: Een gemene opmerking plaatsen en die met een vriendelijke lach uitspreken.

Tertiaire emoties

Deze emoties zijn het ingewikkeldste om te onderscheiden en hebben een systemische achtergrond. Het ontstaat door identificatie met een andere persoon uit het systeem, waardoor iemand emotioneel plaatsvervanger wordt. Bij deze emoties is er geen directe verbinding met een ervaring en géén direct verband met de situatie. Om zicht te kunnen krijgen op deze emoties kan bijvoorbeeld met opstellingen worden gewerkt. In een opstelling wordt zichtbaar wat zichtbaar mag worden. Dat geeft rust in het familiesysteem, omdat daarbij aangekeken wordt wat eerder uitgesloten was. En alles wat uitgesloten wordt, wil gezien worden. Als dat een plek krijgt, ontstaat er rust.

Je bent welkom

Bewustwording van wat er in je lichaam gebeurt en om inzicht te krijgen in je emoties, heb je tijd nodig. Hard doorwerken of 'niet lullen maar poetsen' zijn imprints die voorkomen dat je naar je gevoel kunt gaan. En daarmee sluit je als het ware je emoties uit. Maar een mens is geen robot. Een mens is een vat vol emoties. Nieuwsgierig naar hoe jij met jouw emoties om kunt gaan? Voel je veel of juist heel weinig? En zou je daar verandering in willen brengen? Dan heb je een mooi startpunt om eens dieper te kijken. Je bent van harte welkom!

Stralende groet,

Karin de Kremer - de Graaf